جبر و اختیارعقیدهمقاله هامولانا مکرمی

مولانا مکرمی ( حفظه الله ) اختیار و جبر در انواع زندگی ها

اختیار و جبر

اختیار و جبر  ( جمادات )

همانطور که میدانید دایره زندگی آنها و میدان عمل آنها همین است که کاملا ثابت هستند و هیچ ‌گونه اختیاری و اراده‌ ای برای آنها متصور نیست و کاملا محکوم عوامل

خارجی هستند.

جمادات به وسیله ی عوامل خارجی کنترل می شوند و اگر تغییراتی در آنها ایجاد شود بوسیله ی عوامل خارجی این تغییرات صورت می پذیرد.

جمادات هیچگونه نقشی و دخالت در سرنوشت خودشان ندارند.

اختیار و جبر ( نباتات و گیاهان )

دسته دوم از موجودات نباتات و گیاهان هستند.

این دسته از موجودات دایره و میدان و اختیارات آنها کمی گسترده تر نسبت به جمادات است.

نباتات و گیاهان رشد می‌کنند، بزرگ‌ میشوند، محل بیشتری را اشغال می کنند و

اگر نباتات و گیاهان جوانه بزند و ریشه آن به سنگ بخورد مسیرشان را عوض میکنند.

این اختیار در همین حد در نباتات و گیاهان وجود دارد و این مسیر را میتوانند برای خودشان انتخاب کنند.

نباتات و گیاهان وقتی شاخ و برگ میکنند هم به همین صورت یک سری مسیرهایی را می‌توانند برای خودشان انتخاب کنند.

اما باز هم نباتات و گیاهان اراده ای از خودشون ندارند و اگر احساس تشنگی کنند،

دیگران باید به آنها رسیدگی کنند و تحت عوامل خارجی زندگی خودشان سپری میکنند.

حیوانات

دسته سوم از موجودات حیوانات هستند.

حیوانات باز نسبت به گیاهان زندگیشان گسترده تر است و دایره وسیع تری دارند و یکسری اراده هم بر حیوانات نهاده شده است.

ارده در حیوانات به این صورت است که می توانند دنبال آب و غذا باشند.

در صورتی که حیوانات احساس گرسنگی و یا تشنگی داشته باشند دنبال آب و غذا میروند و تشنگی یا گرسنگی خود را برطرف میکنند.

اما باز هم زندگی حیوانات به این صورت است که در اراده خودشان محکوم به غرایز هستند و

باید بگویم غریزه است که بر اراده و قدرت آنها حاکم است.

وقتی که حیوانی تشنه شود اراده آن حیوان غریزه است و محکوم به همین است که به دنبال آب برود.

در اینجا باید بگویم دایره زندگی حیوانات گسترده تر از ” جمادات و نباتات ” است اما باز هم زندگی آنها و

اراده آنها محکوم به غریزه آنها است و تحت حاکمیت غریزه آنها

اداره میشود.

در واقع نوع زندگی حیوانات التذاذی است و به دنبال لذت ها هستند و نمیتوانند ماوراء لذت ها چیز دیگری را جستجو کنند.

اختیار و جبر ( انسان و اجنه )

دایره زندگی برای انسان و اجنه کمال وسعت را دارد و نسبت به همه ی موجودات زندگی انسان و اجنه وسعت بسیار زیادی دارد.

انسان میتواند بخورد ، بیاشامد و باید بگویم انسان با اینکه شباهت هایی با حیوانات دارد اما اراده ی انسان یک اراده ی تدبیری است.

حاکمیت در انسان و اجنه عقل است و با تصمیم گیری فردی می توانند برخی کارها را انجام دهند و اراده بر غریزه حاکمیت دارد.

در واقع انسان اراده ی این را دارد که مصلحت سنجی کنند و با تصمیم گیری کارهایی که به ضررشان است را انجام نمیدهند و

مسیری را حرکت میکنند که در آن مسیر منفعتی داشته باشند.

همین امر نشان میدهد که انسان و اجنه اختیارات مطلقی دارند.

انسان میتواند خوردنی هایش را خودش انتخاب کند و اینکه می تواند انتخاب کند کدام نوشیدنی را میل کند.

ما در یک مسیر حرکت می‌کنیم این مسیر ها هم خاکی است و هم مسیر آسفالت است.

ما با این عقل و اراده و تدبیری که رب العالمین به ما داده مسیر بهتر را انتخاب می کنیم.
از این دسته مسائل در زندگی انسان بسیار زیاد است و در واقع انسان مصلحت سنجی هایش نیز بسیار زیاد است.

علاوه بر اینها یک سری تمایلاتی در انسان وجود دارد که در بقیه موجودات وجود ندارد.

مثلاً تمایلات زیبایی سنجی ، زیبایی طلبی ، انسان دنبال زیبایی هاست ، دنبال جمال است.

در کنار این مسائل انسان دنبال اخلاقیات اخلاق است که باید بگویم زندگی انسانها اخلاق محور است.

در صورتی که در رابطه با این مقاله از وبسایت عارفان جام سوالی دارید میتوانید،

در پایین همین مقاله سوالتان را مطرح کنید تا در اولین فرصت پاسخ آن را ارائه دهیم.

مشاهده بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا